Turgay Özkan | Kibir

Kibir, başkalarından üstün olmadığı halde kendisini üstün görme ve üstün tutma hastalığıdır. Kibir haramdır. Günlük kolayca yapılabilen işleri aşağı görüp yapmamak (Çöp atmak, çarşıdan, pazardan öteberi alıp eve taşımak, yoksullarla oturmak, amele, usta işlerini yapmak vs.) ve bu gibi işlerden kaçınmak veya sıkılmak kibirdir.  Fakat insanların çoğu bu gerçekleri bilmezler.

Kibir bâzen sâhibine de, gizli kalır. Hatta o kendisinin kibirden uzak olduğuna inanır. Halk arasında ‘Kibirlenme padişahım senden büyük Allah (c.c.) var’ cümlesi çok sık kullanılır.

Kibrin belirtileri;

Halkın kendisine saygı gösterip ayağa kalkmasını istemek ve bundan dolayı kendi nefsinde bir vicdan azâbı duymamak. Sokaklarda yalnız yürümeyip, arkasında başkalarının kendisini takip etmelerini istemek.

Resûlullah (s.a.v), Bâki’ kabristanına doğru gidiyordu. ashâbından bir kısmı O’nu tâkip etmeye başladılar. Peygamber (a.s.) onlara öne geçmelerini emretti ve kendisi arkadan yürümeye koyuldu. Bunun sebebi sorulduğunda, buyurdu ki:
«Ben sizin ayakkabılarınızın sesini duydum da içime kibir düşer diye endişe ettim.»

Ziyâretinden kendisine veya başkasına bir hayır hâsıl olsa bile, başkasını ziyâret etmemek.Yakınında başkasının oturmasını kabul etmemek, ancak etrafından uzakta oturmalarına râzı olmak.Hastaların ve malûllerin bulunduğu meclise girmekten çekinmek.Evinde iş yapmak istememek.

Hadis-i şeriflerde de buyuruluyor ki:

(En şerliniz, katı kalbli ve kibirli olandır.) [İ. Ahmed]

(Allahü teâlâ, kibirliyi alçaltır, tevazu sahibini yükseltir.) [Taberani]

(Kalbinde zerre kadar kibir olan Cennete giremez.) [Müslim]

(Yiyin, için, giyinin ve sadaka verin, fakat israftan ve kibirden sakının.) [İbni Mace]

(Hazret-i Nuh, ölürken çocuklarına, “Şirk ile kibirden çok sakının” buyurdu.) [Hakim]

(Kibir, İblisi Hazret-i Âdem’e doğru secde ettirmemiştir.) [İ. Asakir]

(Kibirliler kıyamette zerre gibi ayak altında kalır. Herkes onları çiğner.) [Tirmizi]

(Allahü teâlânın buğzettiği üç kimse: Zâni ihtiyar, kibirli fakir ve zalim lider.) [Tirmizi, Nesai]

(Kibir, her güzelliğin, [her iyiliğin, her nimetin] âfetidir.) [Deylemi]

(Kendisine el pençe divan durulmasını isteyen Cehenneme hazırlansın!) [İ. Ahmed]

(Kibir, hıyanet ve borçtan temiz olarak ölenin gideceği yer Cennettir.) [Nesai]

Kibrin yedi sebebi vardır:

1- İlim 2- İbâdet 3- Nesep (soy, sop) 4- Güzellik 5- Kuvvet 6- Mal 7- Tâbi olunmalar (peşinden gelenler)

Bunların sebebiyetleri, hakîkatte bilgisizliktir. Bilgisizliği yâni, cehâleti ilimle gidermek lâzımdır.